مکی و مدنیمکی و مدنی، تقسیم آیات قرآن به مکی و مدنی را می‌گویند. ۱ - تعریفیکی از تقسیمات کلیدی آیات و سوره‌های قرآن ، تقسیم آن‌ها به مکی و مدنی است. ۲ - ضوابط مکی و مدنی آیاتضوابط و معیارهایی همچون: زمان ، مکان و مخاطب ، برای مکی و مدنی بودن ذکر کرده‌اند. بر اساس معیار مکانی آیات و سوره‌های نازل شده قبل یا بعد از هجرت در مکه را «مکی» و آیات نازل شده پس از هجرت و در مدینه را «مدنی» گفته‌اند. در صورت اشتباه، به ضوابط دیگری همچون فحوا و مخاطب و خصایص شایع مکی و مدنی برای شناسایی آیات تمسک می‌شود. ۳ - فواید شناخت مکی و مدنی آیاتاز مهم‌ترین فواید شناخت مکی و مدنی، شناسایی ناسخ از منسوخ است؛ یعنی چون همیشه آیه ناسخ از نظر زمان ، متاخر از آیه منسوخ است، غالب آیات ناسخ، مدنی‌اند. همچنین از فواید شناخت مکی و مدنی، معرفت و شناسایی خاص از عام و مقید از مطلق است. [۳]
معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۶۲.
[۴]
رامیار، محمود، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳، تاریخ قرآن، ص(۶۰۱-۶۲۴).
۴ - عناوین مرتبطضوابط مکی و مدنی ؛ سور مکی ؛ آیات مکی ؛ اولین آیه مکی ؛ آخرین آیه مکی ؛ …. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مکی و مدنی». |